К каждый - һэр казаться - курен-ергэ как - ничек как-нибудь - ничек булса да каков - ничек, нинди какой - нинди какой-либо - нинди дэ булса как-то - ничектер каменный - таш камень - таш капитальный - капиталь, нигезле капля - тамчы карман - кесэ карта - карта картина - рэсем, картина касаться - ти-ергэ качество - сыйфат квадратный - квадрат квартира - квартир, фатир кивать - и-яргэ, селке-ргэ кивнуть - селкеп куя-рга кинуться - ташлан-ырга класс - класс, сыйныф классный - класс, сыйныф класть - сал-ырга клетка - читлек; шакмак; кузэнэк ключ - ачкыч книга - китап книжный - китап когда-либо - кайчан да булса кого - кемне кое-где - кайбер жирдэ кое-как - кечкэ-кечкэ кое-кто - кайберэулэр кое-куда - каядыр, бер жиргэ кое-что - нидер, нэрсэдер кожа - тире колено - тез колесо - кепчэк, тэгэрмэч количество - сан комната - булмэ конец - оч; бетте конечно - шиксез, элбэттэ контрольный - контроль крик - тавыш кровать - карават круглый - тугэрэк крыльцо - болдыр, ишек тебе крыша - тубэ кстати - урынлы кто-либо - кем дэ булса кто-то - кемдер куда-то - кая да булса, каядыр культура - мэдэният купить - сатып ал-ырга куртка - куртка кусок - кисэк куст - куак кухня - аш булмэсе, кухня
Л ладно - ярый, яхшы, ярыйсы ладонь - уч тебе лапа - тэпи, аяк ласково - ачык, назлап, иркэлэп левый - сул легкий - жинел легко - жинел легче - жинелрэк лед - боз ледяной - боз лежать - ят-арга, ятып тор-ырга лезть - мен-эргэ, урмэлэп мен-эргэ лента - тасма лес - урман лесной - урман лет - яшь, ел лететь - очып бар-ырга лето - жэй летом - жэй кене, жэен летчик - очучы лечь - ят-арга ли - ...-мы, ...-мы икэн, ...-ме, ...-ме икэн либо - я, яки, яисэ линия - сызык, юнэлеш лист - яфрак; табак листок - яфрак, бер бит кэгазь литература - эдэбият литературный - эдэби, эдэбият I лицо - бит II лицо - кеше лично - узе (узем, узен) личный - шэхси, уз, зат лишний - артык лишь - бары, тик, ... гына, ... генэ лоб - мангай ловить - тот-арга, аула-рга лодка - кеймэ, каек ложиться - ят-арга локоть - терсэк лопата - керэк лошадь - ат, елкы луна - ай луч - нур лучше - яхшырак, эйбэтрэк лучший - яхшырак любимый - яраткан, сейгэн, сеекле любить - ярат-ырга, сея-ргэ любоваться - соклан-ырга любовь - мэхэббэт, гыйшык любой - телэсэ нинди любопытство - кызыксынучанлык люди - кешелэр, халык
М магазин - кибет маленький - кечкенэ мало - аз, эз малыш - кечкенэ бала, сабый мальчик - малай, ир бала мама - эни масло - май I масса - масса II масса - бик куп I мастер - мастер II мастер - маһир, оста мастерство - һенэр, осталык материальный - матди, материаль мать - ана, эни махнуть - болгап куя-рга, селкер-ергэ медленно - экрен, акрын медленный - акрын, салмак между - арасында, арасыннан междугородний - шэһэрара международный - халыкара мелкий - вак, кечкенэ; сай мелочь - вак, вак акча мелькнуть - куренеп кит-эргэ менее - кимрэк, азрак меньше - кечерэк, азрак меняться - алмаш-ырга, алмашын-ырга мертвый - уле, улек, мэет местность - урын, жир местный - жирле, урындагы место - урын, жир, теш месяц - ай металлический - металл метод - метод, ысул, алым, юл методический - методик механический - механика, механик мечта - хыял, уй мечтать - хыяллан-ырга, уйлан-ырга мешать - унайсызла-рга мешок - капчык миг - мизгел, бик кыска вакыт милый - сейкемле; иркэм министерство - министрлык мир - тынычлык; денья мирный - тыныч, дусларча мировой - деньякулэм младший - кече, яшь мнение - уй, фикер многие - куп(лэр) много - куп многое - куп нэрсэ многочисленный - куп санлы множество - бик куп могучий - кечле, куэтле можно - мемкин, ярый, була мой - минем мокрый - юеш, дымлы, жепшек молодежный - яшьлэр молодежь - яшьлэр молодец - егет молодой - яшь, усмер молодость - яшьлек молоко - сет молоток - чукеч молчание - тынлык молчать - дэшмэ-скэ, сейлэшмэ-скэ момент - момент, вакыт море - дингез мороз - суык, салкын морской - дингез, дингездэ моряк - моряк, дингезче московский - мэскэу мост - купер I мочь - ...ал-ырга мощность - куэт, кеч, егэрлек мощный - куэтле, егэрле муж - ир, ир кеше мужество - ирлек, батырлык мужской - ир-ат, ирлэр муравей - кырмыска мчаться - жилдер-ергэ, жил-ергэ, чаб-арга мыслить - фикер йерт-ергэ, уйла-рга мысль - фикер, уй мыть - ю-арга мягкий - йомшак, нечкэ мясо - ит мяч - туп
Н на - ...-га (ка); ...-да (та) набирать, набрать - жыя-рга, жыеп ал-ырга наблюдать - кузэт-ергэ, кара-рга наверно - мегаен навсегда - мэнгегэ навстречу - каршы, каршыга над - естендэ, естеннэн надевать - кидер-ергэ, киерт-ергэ, кия-ргэ надежда - емет, ышаныч наделать - ясап куя-рга, эшлэ-ргэ наделить - бир-ергэ, булеп бир-ергэ надеть - кидер-ергэ, киерт-ергэ, кия-ргэ надеяться - ышан-ырга, емет ит-эргэ надо - кирэк надоедливый - борчучан, басымчак надоесть, надоедать - борчып бетер-ергэ; туйдырырга надпись - язма, язу назад - кире, артка название - исем, ат названный - аталган, исемлэнгэн назвать - исем бир-ергэ, ата-рга, эйт-ергэ назначение - билгелэу, вазифа называемый - ...дип эйтелэ торган называть - исем бир-ергэ, ата-рга, эйт-ергэ называться - атал-ырга, эйтел-ергэ, диел-ергэ наиболее - бигрэк тэ найти, находить - таб-арга, ач-арга, кур-ергэ найтись - табыл-ырга, югалып калма-ска наконец - ниһаять, ахырда наладить - тезэт-ергэ, юлга сал-ырга наоборот - киресенчэ напечатанный - басылган написанный - язылган написать - яз-арга, яса-рга напоминать - искэ тешереп тор-ырга напомнить - искэ тешер-ергэ направить - юнэлт-ергэ, жибэр-ергэ, тебэ-ргэ направиться - юнэл-ергэ, кит-эргэ направление - юнэлеш, унай, агым направо - унга, ун якка, унда напрасно - юкка, заяга например - мэсэлэн, эйтик напротив - каршыда, каршы напряженный - киеренке, кечэнеп народ - халык, кешелэр народный - халык нарядный - матур киенгэн, матур население - халык, ил-куз насколько - никадэр, нихэтле насмешливо - мыскыл итеп, келеп насмешливый - кешедэн келучэн настать, наступить - жит-эргэ, башлан-ырга настолько - шулкадэр, шулхэтле настоящий - хэзерге; бу; чын настроение - кэеф, хэл, кунел насчет - турында, хакында наука - фэн научить - ейрэт-ергэ научиться - ейрэн-ергэ научный - фэнни, гыйльми находить - таб-арга, ач-арга, кур-ергэ находиться - табыл-ырга; урнаш-ырга национальный - милли начало - баш, башлангыч, нигез начальник - башлык, турэ начальство - турэлэр, башлыклар начать, начинать - башла-рга, кереш-ергэ, тотын-ырга начаться - башлан-ырга наш - безнен не - ...-ма(-мэ), ...-мый(-ми); тугел небо - кук небольшой - зур тугел, кечкенэ невозможно - мемкин тугел невольно - ихтыярсыз негромко - экрен генэ недавно - куптэн тугел недалеко - ерак тугел, якын недаром - юкка гына неделя - атна недовольный - канэгатьсез недостаток - житмэу, кимчелек нежный - ягымлы, назлы незнакомый - ят, белмэгэн неизвестно - билгесез неизвестный - ят, таныш тугел, билгесез некогда - вакыт юк некого - ...-лык кеше юк некоторый - кайсыбер, беркадэр некуда - барыр жир юк нелегко - жинел тугел, авыр немало - байтак, аз тугел немедленно - хэзер ук, шунда ук немецкий - немец, немец теле немного - бераз, аз гына немножко - бераз гына необходимо - тиеш, кирэк необходимый - кирэкле, зарур необыкновенный - гадэттэн тыш необычайный - гадэттэн тыш необычный - гадэти тугел (булмаган) неожиданно - кетмэгэндэ, кинэт неожиданный - кетелмэгэн неплохо - начар тугел непонятный - анлашылмый торган непременно - элбэттэ непривычный - кунегелмэгэн несколько - берничэ, аз гына несмотря - ...-га карамастан нести - бар-ырга, утэ-ргэ; ис кил-ергэ; сал-ырга нестись - тиз бар-ырга, оч-арга нет - юк неужели - чынлап та...-мы?(мени?) нечего - юк, ярамый ни - бер...дэ; ...гына ...-ма нигде - бер жирдэ дэ ниже - тэбэнэгрэк, тубэнрэк низкий - тубэн, тэбэнэк никак - берничек тэ никакой - бернинди дэ никогда - беркайчан да никто - һичкем никуда - беркая да ничего - ярыйсы, ярар ничто - һичбер нэрсэ, һичнэрсэ новенький - ер-яна, яп-яна новость - яналык, яна хэбэр новый - яна нога - аяк нож - пычак ножка - аяк номер - номер, сан нос - борын, томшык носить - йерт-ергэ, ташы-рга, кия-ргэ ночной - тен, тенге ночь - тен ночью - тенлэ нравиться - оша-рга, ярат-ырга нравственный - эхлакый, рухи ну - я, ну, булмас ла нужда - ярлылык, йомыш нужно - кирэк нужный - кирэк, кирэкле нынешний - хэзерге, бугенге нынче - хэзер, буген
О о - ...-га; турында, хакында, турыда, хакта оба - ике, икесе дэ обе - ике, икесе дэ обед - тешке аш, теш обедать - тешке аш аша-рга обернуться - борыл-ырга; тес ал-ырга обеспечить - тээмин ит-эргэ обещание - вэгьдэ, суз обещать - вэгьдэ ит-эргэ обида - хэтер калу обидеться - упкэлэ-ргэ, хэтер кал-ырга обидно - кунелгэ авыр обидный - хэтер калдырырлык облако - болыт область - елкэ; тармак; тирэ облик - йез, чырай обнаружить - курсэт-ергэ, белдер-ергэ, таб-арга обнять - кочакла-рга обойти - ут-эргэ оборудование - жиһаз обрадоваться - шатлан-ырга, сеен-ергэ образ - сурэт, образ, тэртип образование - мэгърифэт, мэгариф, белем алу образованный - мэгърифэтле, белемле обратиться - мерэжэгать ит-эргэ, эйлэн-ергэ обратно - кире, киресенчэ обращать, обратить - юнэлдер-ергэ, керт-ергэ обращаться - куллан-ырга обстановка - жиһаз; хэл обсуждать - фикер алыш-ырга общежитие - тулай торак общественный - ижтимагый общество - жэмгыять общий - гомуми, уртак, бетен объявить - белдер-ергэ, эйт-ергэ объяснить - анлат-ырга обыкновенный - гадэттэге, гади обычно - гадэттэ обычный - гадэттэге обязанность - бурыч, хезмэт обязанный - тиеш, бурычлы обязательно - һичшиксез, элбэттэ обязательство - бурыч, йеклэмэ оглянуться - борылып кара-рга огонек - ут (яктысы) огонь - ут, якты огород - яшелчэ бакчасы огромный - бик зур одеваться - киен-ергэ одежда - кием одетый - киеме бар (кеше), киенгэн одеть - киендер-ергэ одеяло - юрган один - бер, ялгыз однажды - бервакыт однако - шулай да, лэкин одновременно - бер ук вакытта ожидание - кету, емет ожидать - кет-эргэ озеро - кул оказываться - табыл-ырга, булып тор-ырга окно - тэрэзэ около - янында, тирэсендэ окончание - бету, ахыр окончить - бетер-ергэ, очла-рга окошко - кечкенэ тэрэзэ окружающий - чолгап алган он - ул она - ул они - алар оно - ул опасность - куркыныч определенный - билгеле, ачык определить - билгелэ-ргэ опускаться - теш-эргэ, утыр-ырга, ин-эргэ опустить - тешер-ергэ, и-яргэ, сал-ырга опыт - тэжрибэ опытный - тэжрибэле опять - тагын организация - оешма организованный - тэртипле, оешкан организовать - оештыр-ырга, тупла-рга оружие - корал освободить - азат ит-эргэ, чыгар-ырга осенний - кезге осень - кез осенью - кезен, кез кене осмотреть - куздэн кичер-ергэ основа - нигез, буйлык основной - теп, теп нэрсэ особенно - бигрэк тэ особенный - узенчэлекле особый - аерым оставаться - кал-ырга оставлять, оставить - калдыр-ырга, ташла-рга остальной - калганы, башкалар остановить - туктат-ырга остановиться - тукта-рга, туктал-ырга остановка - тукталыш остаться - кал-ырга осторожно - саклык белэн, сак остров - утрау острый - уткен от - ...-дан; ...-нан; ...-ы; ...-да отвернуться - борылып чыг-арга, борыл-ырга, читкэ кит-эргэ ответ - жавап ответить - жавап бир-ергэ ответственность - жаваплылык ответственный - жаваплы отдавать, отдать - кайтар-ырга, бир-ергэ отдел - булек отделение - булу, булек отдельный - аерым, кайбер отдохнуть - ял ит-эргэ отдых - ял отдыхать - ял ит-эргэ отец - эти отечественный - ватан отказываться, отказаться - баш тарт-ырга открываться - ачыл-ырга, башлан-ырга открытие - ачыш, ачылыш открытый - ачык; эчкерсез открыть, открывать - ач-арга; жибэр-ергэ открыться - ачыл-ырга, башлан-ырга откуда - кайдан откуда-то - кайдандыр отличаться - аерыл-ырга отлично - бик яхшы отличный - бик яхшы отметить, отмечать - билгелэ-ргэ, язып куя-рга отнестись - кара-рга относиться - кер-ергэ, кара-рга отношение - менэсэбэт, бэйлэнеш отозваться - жавап кайтар-ырга, бэялэ-ргэ отойти - кит-эргэ, чиген-ергэ, читлэш-ергэ отправиться - кит-эргэ, олаг-ырга отпуск - отпуск, жибэру отпустить - жибэр-ергэ, бушат-ырга отряд - отряд, теркем отстать, отставать - артта кал-ырга; куб-арга отсюда - моннан, шуннан оттуда - аннан, тегеннэн отходить - кит-эргэ, чиген-ергэ, читлэш-ергэ отчего - нигэ, ник охотник - аучы охотно - бик телэп очевидно - курэсен очень - бик очередной - чираттагы, якындагы очередь - чират очи - кузлэр очки - кузлек ошибиться - ялгыш-ырга ошибка - ялгыш, хата оштрафовать - штраф сал-ырга ощупью - капшана-капшана ощутить, ощущать - сиз-эргэ, тоя-рга ощущение - тойгы
|