Т тайна - сер так - шулай, болай, мэсэлэн также - шулай ук, да такой - шундый, шулкадэр там - анда, шунда, тегендэ танец - бию танцевать - бие-ргэ тарелка - тэлинкэ таскать - таш-ырга, тарт-ырга татарский - татар тащить - алып бар-ырга твердить - колагына тукы-рга, ятла-рга твердо - нык, катгый твердый - каты, ныклы твой - синен творческий - ижади творчество - ижат т.е.(то есть) - ягъни тело - тэн, жисем тем - шул хэтле, шулкадэр темно - карангы темнота - карангылык темный - карангы; жинаятьчел тень - кулэгэ теперь - хэзер тепло - жылы, дусларча теплый - жылы; ягымлы терпеть - туз-эргэ; очра-рга, кур-ергэ территория - территория терять - югалт-ырга, аерыл-ырга, эрэм ит-эргэ тесно - тыгыз, тар тетрадь, тетрадка - дэфтэр тетя - апа технический - техник течение - агым, юнэлеш тип - тип, тер тихий - экрен, тын, басынкы тихо - экрен, тын тихонько - экрен генэ тише - акрынрак, чугез тишина - тынлык, тынычлык то - ...-дыр, нэкъ то - ул чагында, бер...бер, я...я то есть - ягъни, дересрэге товарищ - иптэш тогда - ул вакытта, алай булгач тоже - шулай ук, да толпа - халык толстый - калын, юан только - бары, лэкин тон - тон, тесмер тонкий - юка, нэфис торжественный - тантаналы торжество - тантана, жину торопиться - ашыг-ырга торопливо - ашыгып, кабаланып торопливый - ашыгучан, ашыгыч торчать - чыгып (тырпаеп) тор-ырга тоска - сагыну, эч пошу тот - шул, теге, бусы тотчас - шунда ук, шул чакта ук точка - нокта; урын точно - нэкъ, тегэл, дерес точный - тегэл, дерес, жыйнак трава - улэн, чирэм тракторист - тракторчы требование - талэп требовать - талэп ит-эргэ, кирэк требоваться - талэп ител-ергэ тревога - курку, тревога тревожно - борчулы, шомланып тревожный - шомлы,тревога треугольник - ечпочмак тронуть - тия-ргэ, ал-ырга труба - торба, моржа, быргы трубка - трубка, кепшэ труд - хезмэт, эсэр, кеч тугу трудиться - эшлэ-ргэ, тырыш-ырга трудно - авыр, кыен, читен трудность - авырлык, кыенлык трудный - авыр, кыен, читен трудовой - эш, хезмэт трудящийся - хезмэт иясе, хезмэт итуче туда - шунда, тегендэ туман - томан тут - биредэ, монда, шул чакта туча - болыт, кара болыт тщательно - ныклап, нык ты - син тыл - арт, тыл тяжело - авыр, читен, кыен тяжелый - авыр, салмак, каты тянуть - тарт-ырга, суз-арга, суыр-ырга тянуться - сузыл-ырга, уз-арга
У у - янында, ...-да (-та), ...-нын убегать - йегер-ергэ, кач-арга, ташы-рга убедительный - ышандырырлык убежать - йегер-ергэ, кач-арга, ташы-рга убирать - алып куя-рга, жыя-рга, бизэ-ргэ убить - утер-ергэ, ез-эргэ, туг-эргэ уборка - жыю, жыештыру убрать - алып куя-рга, жыя-рга, бизэ-ргэ уважаемый - хермэтле уважать - ихтирам ит-эргэ, санла-рга уважение - хермэт, ихтирам уверенно - ышанып, туп-туры уверенность - ышанганлык, ышану, ышаныч уверенный - нык ышанган кеше уверять - ышандыр-ырга увидев - куреп (алып) увидеть - кур-ергэ, анла-рга, бел-ергэ уговаривать - угетлэ-ргэ, юмала-рга уговорить - угетлэ-ргэ, килештер-ергэ угол - почмак; чат, чатлык уголок - почмак уголь - кумер угрюмо - кунелсез, карангы удаваться - унышлы барып чыг-арга удар - бэру, тибу, удар, һежум ударить - суг-арга, бэр-ергэ удаться - унышлы барып чыг-арга удивительно - гажэп, искиткеч удивительный - гажэеп, искиткеч удивиться - ис кит-эргэ, гажэплэн-ергэ удивление - ис киту, гажэплэну удивленно - ис китеп, гажэплэнеп удобно - унайлы, жайлы, кулай удобный - унай, унайлы, жайлы удовольствие - рэхэт, хозур уезжать - кит-эргэ, китеп бар-ырга уехать - кит-эргэ, китеп бар-ырга I уж - тузбаш (елан) II уж - инде, лэ инде ужас - курку, кот очу, фажига уже - инде ужин - кичке аш узкий - тар узнав - белеп, анлап алгач узнавать - тан-ырга, бел-ергэ, анла-рга узнать - тан-ырга, бел-ергэ, белеш-ергэ уйти - кит-эргэ, ташла-рга, чум-арга, тотыл-ырга указать - курсэт-ергэ, ишарэ ит-эргэ улица - урам улучшаться, улучшиться - яхшыр-ырга, эйбэтлэн-ергэ улучшить - яхшырт-ырга, эйбэтлэндер-ергэ улыбаться - елма-ерга; оша-рга улыбаясь - елмаеп, келемсерэп улыбка - елмаю, келемсерэу улыбнуться - келемсерэ-ргэ ум - акыл; акыл иясе умелый - оста, булдыклы умение - белу, сэлэт уменьшать - кечерэйт-ергэ, азайт-ырга умереть - ул-эргэ, эжэл жит-эргэ уметь - бел-ергэ, кулыннан кил-ергэ умножать - тапкырла-рга, арттыр-ырга умножить - тапкырла-рга, арттыр-ырга умный - акыллы, башлы упасть - егыл-ырга, теш-эргэ, атыл-ырга, киме-ргэ управление - идарэ (иту) уровень - биеклек, дэрэжэ урожай - уныш, муллык урок - дэрес, гыйбрэт усесться - утыр-ырга усилие - бердэм кеч условие - суз куешу, шарт, талэп услышать - ишет-ергэ, ишетеп бел-ергэ усмехнуться - келемсерэ-ргэ, авыз ер-ырга уснуть - йокыга кит-эргэ, йоклап кит-эргэ усовершенствоваться - камиллэш-ергэ успевать, успеть - житеш-ергэ, елгер-ергэ успех - уныш, унышлык успешно - унышлы (рэвештэ) успешный - унышлы успокоиться - тынычлан-ырга, басыл-ырга усталый - арыган, талчыккан установленный - куелган, билгелэнгэн устать - ары-рга, йончы-рга, элсерэ-ргэ устно - телдэн устраивать - кор-ырга, рэтлэ-ргэ, куптар-ырга устроить - кор-ырга, рэтлэ-ргэ, куптар-ырга устройство - тезелеш, жайланма утверждать - расла-рга, ...дип сана-рга утро - иртэ утром - иртэн, иртэ белэн ухаживать - кара-рга, артыннан йер-ергэ ухо - колак уход - киту, ташлау; карау (авыруны) уходить - кит-эргэ, ташла-рга участвовать - катнаш-ырга участие - катнашу, телэктэшлек участник - катнашучы участок - участок, булемтек учащийся - укучы учеба - уку, белем алу учебник - дэреслек учебный - уку, уку-укыту учение - тэгълимат, уку ученик - укучы, ейрэнчек, шэкерт ученический - укучы ... ученый - галим, гыйльми учитель - укытучы, остаз, мегаллим учительская - укытучылар булмэсе учительский - укытучы... учить - укыт-ырга, ейрэт-ергэ, ятла-рга учиться - укы-рга, ейрэн-ергэ уют - унайлылык уязвимый - йомшак, кимсенучэн
Ф факт - мисал фигура - сын физический - физика, физик флаг - байрак, флаг, элэм форма - форма; кием фотография - фотография, рэсем, сурэт фраза - жемлэ, гыйбарэ
Х характер - характер, холык хватать - тот-арга, жит-эргэ хватить - суг-арга, бэр-ергэ хвост - койрык химический - химия ..., химик хлеб - икмэк, ашлык ходить - йер-ергэ, кара-рга ходьба - йереш, йеру хозяин - хужа, ия хозяйство - хужалык холод - суык, салкын холодно - суык, салкын холодный - салкын хор - хор, кумэк жыр хороший - яхшы, эйбэт хорошо - яхшы, эйбэт, ярар хотеть - телэ-ргэ хотеться - телэ-ргэ хоть - булса да хотя - булса да, гэрчэ художественный - матур; нэфис художник - рэссам, художник хуже - начаррак
Ц цвет - тес цветной - тесле цветок - чэчэк, гел целина - чирэм жир целовать - уб-эргэ целый - бетен, тулы, буе цель - максат ценный - кыйммэтле центр - узэк, урта центральный - узэктэге, теп цепь - чылбыр, богау цыпленок - чеби, чебеш
Ч чай - чэй час - сэгать часто - еш часть - елеш, кисэк, булек часы - сэгать чаще - ешрак, куерак чей - кемнеке чей-то - кемнекедер человек - кеше человеческий - кешегэ хас человечество - кешелек деньясы чем - караганда, никадэр через - аркылы, аша чернила - кара (язу карасы) черный - кара черт - шайтан черта - сызык, хасият честно - гадел, намусы кушканча честный - намуслы, тугры честь - намус четверть - чирек число - сан чисто - чиста (итеп) чистота - чисталык, сафлык чистый - чиста, саф читатель - укучы читать - укы-рга член - эгъза, кисэк, член что - нэрсэ, дип чтоб - ечен; ...-сын(сен) что-либо - ни дэ булса что-то - нэрсэдер, бераз, никтер чувство - тойгы, хис чувствовать - сиз-эргэ, тоя-рга, хис ит-эргэ чувствоваться - тоел-ырга чудесно - гажэп, бик эйбэт чудесный - тан калырлык чужой - башка кеше; чит, ят чуть - аз гына
Ш шаг - адым шагать - атла-рга, атлап бар-ырга шагнуть - атлап куя-рга, атла-рга шапка - бурек шепотом - пышылдап шептать - пышылда-рга шея - муен ширина - кинлек, ин широкий - кин, иркен, зур широко - кин, зур школа - мэктэп школьник - укучы школьный - мэктэп ... шляпа - эшлэпэ штука - данэ шум - тавыш шуметь - шаула-рга шумно - шаулап, шаулы шутить - шаяр-ырга, уйна-рга шутка - шаярту
Щ щека - янак щенок - кечек щи - щи, кэбестэ шулпасы
Э экзамен - имтихан экзаменовать - имтихан ал-ырга экземпляр - несхэ экономика - икътисад экономия - экономия, исрафсыз электричество - электр электростанция - электр станциясе энергично - гайрэтлэнеп, дэрт белэн энергия - энергия; дэрт эта - бу этаж - кат, этаж это - бу этот - бу эффективный - тээсирле, нэтижэле эх - их, эй, эх эхо - кайтаваз
Ю юг - кеньяк южный - кеньяктагы, кеньяк юность - яшьлек юноша - яшусмер юношеский - яшьлек ... юный - яшь
Я я - мин яблоко - алма яблоня - алмагач яблочный - алма явиться - кил-ергэ, бар-ырга, бул-ырга являться - бул-ырга, кил-ергэ явный - ачык, шиксез ядерный - атом-теш ... язык - тел яйцо - йомырка январь - гыйнвар, январь яркий - якты, яп-якты, ачык ярко - якты, яп-якты ясно - якты, аяз ясный - якты, ачык ястреб - карчыга ящик - тартма
|